Mụn nội tiết là gì và cách điều trị 

Mụn nội tiết là 1 loại mụn hình thành do sự thay đổi về mức độ hormone mà cơ thể của bạn sản xuất. Loại mụn này khá phổ biến, nó có thể ảnh hưởng tới bất cứ ai và mức độ nặng nhẹ tùy thuộc vào độ tuổi.

Mụn nội tiết là 1 loại mụn hình thành có liên quan tới sự thay đổi của các loại hormone bên trong cơ thể của mỗi người, và nó còn thường được gọi là mụn trứng cá. Mụn nội tiết có thể xuất hiện ở tất cả nhóm tuổi thế nhưng phổ biến nhất vẫn là ở trong độ tuổi dậy thì, đặc biệt là ở nữ giới. Ngoài ra thì mụn nội tiết cũng thường xuất hiện vào chu kỳ kinh nguyệt hoặc trong giai đoạn mãn kinh của nữ giới.

Ước tính ở trên toàn thế giới có khoảng 50% nữ giới trong độ tuổi từ 20 tới 29 mắc phải tình trạng mụn nội tiết. Có rất nhiều ý kiến khác nhau về mụn nội tiết thế nhưng sự mất cân bằng hormone vẫn được xem là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tình trạng này.

Trong độ tuổi dậy thì, mụn nội tiết tố thường sẽ xuất hiện ở các vùng da như trán, mũi và cằm. Thế nhưng khi tới tuổi trưởng thành thì mụn do sự mất cân bằng hormone gây ra lại có xu hướng xuất hiện ở những phần bên dưới khuôn mặt, trong đó bao gồm cả phần má và vùng da quanh xương hàm.

Đối với một số người thì mụn nội tiết tố có dạng mụn đầu đen, mụn đầu trắng, những mụn nhỏ hoặc u nang. Những nang mụn nằm sâu ở dưới da, mang đầy đủ những đặc tính của tình trạng viêm là sưng, nóng, đỏ và đau.

Mụn nội tiết có thể được gây ra do sự mất cân bằng một số loại hormone trong những trường hợp sau:

• Tới ngày hành kinh
• Hội chứng buồng trứng đa nang
• Giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh ở nữ giới
• Sự gia tăng quá mức của nồng độ androgen

Cụ thể, các thay đổi về hormone kể trên có thể làm cho tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn thông qua những cách như:

• Gây ra tình trạng viêm da tổng thể
• Tăng tiết mồ hôi và bã nhờn từ những lỗ chân lông
• Khiến cho những tế bào da bị tắc ở trong nang lông
• Tạo điều kiện cho những loại vi khuẩn là nguyên nhân gây ra mụn phát triển, tiêu biểu chính là Propionibacterium acnes.

Mụn trứng cá xuất hiện trong giai đoạn tiền mãn kinh hoặc trong giai đoạn mãn kinh thực chất chính là 1 dạng của mụn nội tiết tố. Những người phụ nữ ở trong độ tuổi từ 40 tới 50 sẽ bắt đầu trải qua giai đoạn mãn kinh. Giai đoạn này sẽ chứng kiến sự suy giảm1 cách tự nhiên những loại hormone sinh sản nữ giới và kết thúc bằng việc chu kỳ kinh nguyệt sẽ biến mất hoàn toàn.

Trong nhiều trường hợp thì việc mụn trứng cá xuất hiện vào giai đoạn mãn kinh của người phụ nữ là do sự sụt giảm của nồng độ hormone estrogen hoặc là do sự gia tăng của hormone loại androgen mà đặc biệt là testosterone. Mụn trứng cá cũng có thể xuất hiện ngay cả khi người phụ nữ đó dùng liệu pháp thay thế hormone (HRT) nhằm giảm bớt những triệu chứng của giai đoạn mãn kinh. Điều này là do HRTs sử dụng một số dòng hormone protein nhằm thay thế lượng estrogen và progesterone mà cơ thể đã bị mất đi. Hormone dòng progestin sẽ khiến cho lỗ chân lông giãn rộng, tạo điều kiện cho bụi bẩn cũng như vi khuẩn xâm nhập và dẫn tới việc hình thành nên mụn trứng cá.

Những chuyên gia đã khẳng định rằng tình trạng mụn nội tiết nặng không thể điều trị được bằng những sản phẩm sữa rửa mặt hoặc kem dưỡng da thông thường. Điều này là do mụn nội tiết thường có dạng u nang, hình thành ở sâu bên dưới da cũng như nằm ngoài tầm tác động của hầu hết những loại thuốc hoặc kem bôi ngoài ra.

Chính vì vậy, điều trị mụn nội tiết thường phải áp dụng những phương pháp điều trị bằng thuốc để có thể cân bằng được nồng độ một số hormone nhằm làm sạch da từ sâu bên trong. Một số phương pháp điều trị mụn nội tiết có thể kể tới như:

• Thuốc tránh thai: Thuốc tránh thai dạng đường uống đặc biệt có hiệu quả trong việc dùng để điều trị mụn nội tiết bởi vì nó có chứa ethinyl estradiol cùng với drospirenone, norgestimate và cả norethindrone. 4 loại hóa chất này có khả năng giúp cân bằng được nồng độ hormone ở trong cơ thể, giúp giảm bớt tình trạng mụn nội tiết, đặc biệt là trong giai đoạn rụng trứng của chu kỳ kinh nguyệt.

Thuốc tránh thai đường uống chống chỉ định cho nhóm người có tiền sử bị huyết khối, tăng huyết áp, hay ung thư vú……

• Thuốc chống androgen: Thuốc chống androgen hoạt động dựa trên cơ chế là giảm nội tiết tố nam androgen. Androgen là loại hormon tự nhiên có ở cả nam giới lẫn nữ giới. Thế nhưng khi hàm lượng androgen quá cao thì chúng lại có thể gây ra những vấn đề về mụn trứng cá do sự can thiệp vào việc điều chỉnh những nang lông cũng như tăng việc sản xuất bã nhờn. Aldactone mặc dù được sử dụng chủ yếu trong việc điều trị việc tăng huyết áp, thế nhưng nó cũng mang lại công dụng làm giảm androgen. Nói cách khác thì nó có thể giúp ngăn cơ thể bạn sản xuất ra nhiều androgen hơn và giúp ổn định được nồng độ hormone.
• Retinoids: Nếu như gặp phải tình trạng mụn nội tiết với mức độ nhẹ thì bạn có thể cân nhắc dùng một số loại thuốc bôi ngoài da có chứa retinoids. Retinoids có nguồn gốc từ vitamin A, có chứa nhiều ở trong những loại kem, gel… luôn có sẵn ở những quầy thuốc. Điều quan trọng khi dùng retinoids là cần phải thoa kem chống nắng đều đặn bởi vì retinoids có thể làm tăng thêm nguy cơ gây cháy nắng.

Trong một số trường hợp, những phương pháp điều trị mụn nội tiết dựa trên những sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên có thể được dùng nhằm giảm đi tình trạng mụn nội tiết thể nhẹ.

Phương pháp điều trị tự nhiên thường sẽ không kèm theo các tác dụng phụ đáng ngại như những phương pháp điều trị truyền thống, thế nhưng hiệu quả của chúng đôi khi cũng không được như mong đợi. Có một số loại sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên được dùng để điều trị mụn nội tiết như:

• Tinh dầu trà xanh: Tinh dầu trà xanh có công dụng giảm viêm – nguyên nhân chủ yếu dẫn tới mụn trứng cá. Có 1 nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng một loại kem có chứa 5% tinh dầu trà xanh thoa trực tiếp lên da có thể làm bớt đi giảm những triệu chứng ở những người tham gia nghiên cứu bị mụn nội tiết từ mức độ nhẹ cho tới trung bình.

Tinh dầu trà xanh có sẵn ở trong rất nhiều loại sản phẩm chăm sóc da, ví dụ như sữa rửa mặt và toner. Ở dạng nguyên chất thì tinh dầu trà xanh trước khi tiến hành thoa trực tiếp lên trên vùng da bị mụn thì cần phải được pha loãng cũng với những loại dầu nền như dầu dừa hay dầu ô liu…

• Alpha hydroxy acid (AHA): AHA là 1 loại acid có nguồn gốc thực vật có chứa rất nhiều ở trong những loại trái cây họ cam, quýt. AHA có công dụng là loại bỏ đi những tế bào chết gây ra bít tắc lỗ chân lông, qua đó làm giảm thiểu đi sự hình thành của mụn.

Những loại sản phẩm chăm sóc da có chứa nhiều AHA: mặt nạ và những loại kem OTC. Cũng giống như retinoids thì AHA giúp làm tăng độ nhạy cảm của da với ánh nắng mặt trời, chính vì vậy cần bôi kem chống nắng thường xuyên khi đang điều trị mụn bằng cách sử dụng AHA.

• Trà xanh: Khác với việc sử dụng tinh dầu trà xanh để thoa trực tiếp lên trên vùng da bị mụn, uống một vài cốc trà xanh mỗi ngày kết hợp với việc chăm sóc và vệ sinh da có thể giúp cho bạn sở hữu 1 làn da khỏe mạnh cũng nhhư sạch mụn.

Có 1 sự thay đổi bất thường nào đó liên quan tới hệ nội tiết có thể dẫn tới tình trạng mụn, được gọi là mụn nội tiết. Thời điểm sự thay đổi nội tiết diễn ra sẽ có sự khác nhau ở mỗi người, chính vì vậy việc chủ động phòng ngừa là điều vô cùng cần thiết.

Thông thường phải mất từ 8 tới 10 tuần để những phương pháp điều trị mụn nội tiết có thể phát huy tác dụng. Nếu như quá thời gian trên tình trạng mụn không giảm thì hãy tới gặp bác sĩ hoặc là chuyên gia da liễu để nhận được tư vấn cũng như lên kế hoạch điều trị lâu dài, hoặc có thể kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để đạt được hiệu quá tối đa trong quá trình điều trị.