Tiền mãn kinh, mãn kinh sớm và mãn kinh 

Thời kỳ tiền mãn kinh và thời kỳ mãn kinh là các giai đoạn quan trọng trong cuộc đời của nữ giới. Đây chính là bước đánh dấu cho sự kết thúc khả năng sinh sản của 1 người phụ nữ. Mãn kinh sớm thường xảy ra khi kinh nguyệt của người phụ nữ dừng lại trước tuổi 45. Mãn kinh là thời điểm mà người phụ nữ không còn thấy sự xuất hiện của kinh nguyệt trong vòng ít nhất 12 tháng. Bài viết dưới đây của Nàng Nguyệt sẽ giúp bạn có thể hiểu rõ hơn về những giai đoạn này

Thời kỳ mãn kinh là gì?

Thời kỳ mãn kinh được xem là giai đoạn chính thức đánh dấu sự kết thúc của quá trình sinh sản ở nữ giới. Có rất nhiều giai đoạn thuộc thời kỳ mãn kinh khiến cho tâm và sinh lý của nữ giới có sự thay đổi. Chính vì thế nữ giới cần phải nhận biết cũng như hiểu được cơ thể của bản thân qua từng giai đoạn. Thời kỳ mãn kinh chính thức được đánh dấu bằng sự dừng lại hoàn toàn của các chu kỳ kinh nguyệt.

Trong khi đó thì tiền mãn kinh lại là giai đoạn chuyển tiếp tới thời kỳ mãn kinh và nó sẽ xảy ra trước khi thời kỳ mãn kinh bắt đầu. Cho dù có những điểm tương đồng thế nhưng thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh cũng xuất hiện những sự khác biệt về triệu chứng và những lựa chọn điều trị trong mỗi thời kỳ.

Đối với nhiều người thì giai đoạn tiền mãn kinh có thể sẽ xảy ra mà không có bất cứ một triệu chứng nào liên quan tới mãn kinh hoặc là thời kỳ mãn kinh. Những người phụ nữ ở trong giai đoạn này vẫn sẽ có những khoảng thời gian cho dù là dài hoặc ngắn đều có thể thực hiện được chức năng sinh sản. Ngoài ra thì sẽ một số sự thay đổi về mặt nội tiết tố có thể xảy ra bên trong cơ thể thế nhưng nhìn chung cũng không mang lại những sự thay đổi nào đáng chú ý.

Trái với giai đoạn tiền mãn kinh thì người phụ nữ ở trong thời kỳ mãn kinh sẽ bắt đầu có biểu hiện rõ ràng hơn với một số triệu chứng mãn kinh, chẳng hạn như: chu kỳ kinh nguyệt có sự thay đổi, bị chứng bốc hỏa, bị rối loạn giấc ngủ hay thường xuyên bị thay đổi tâm trạng….

Khái niệm tiền mãn kinh và mãn kinh đôi khi cũng sẽ được sử dụng để thay thế cho nhau, thế nhưng xét về mặt bản chất thì hai giai đoạn này có ý nghĩa hoàn toàn khác nhau. Đối với một số phụ nữ thì mãn kinh xuất hiện sớm bởi vì có sự tác động của những phương pháp điều trị cần thiết để cứu sống họ, ví dụ như phẫu thuật, hóa trị hay xạ trị. Còn đối với một số người khác thì lại là do di truyền, do rối loạn tự miễn dịch hay thậm chí là không rõ lý do dẫn tới bị mãn kinh sớm. Từ giấc ngủ bị gián đoạn hay bốc hỏa cho tới khô mắt hoặc tăng cân, những triệu chứng mãn kinh có thể từ khó chịu cho tới nghiêm trọng. Thế nhưng nếu như bạn đang gặp phải vấn đề này ở độ tuổi 20, 30 và đầu 40 thì điều này rất có thể chính là báo hiệu của thời kỳ mãn kinh sớm.

>>> Xem thêm: Dự đoán tuổi mãn kinh của bạn 

Trong các thời kỳ này thì thời kỳ tiền mãn kinh chính là giai đoạn diễn ra trước. Thông thường thì phụ nữ sẽ trải qua khoảng tám cho đến mười năm của thời kỳ tiền mãn kinh trước khi chính thức bước vào thời kỳ mãn kinh. Thời kỳ tiền mãn kinh thường sẽ diễn ra ở người phụ nữ trong độ tuổi trung bình từ 30 tới 40. Thời kỳ tiền mãn kinh được đánh dấu bằng sự sụt giảm của nồng độ hormone estrogen bên trong cơ thể, đây là loại hormone nội tiết tố nữ chính do buồng trứng sản xuất ra. Nồng độ hormone estrogen cũng có thể tăng hoặc là làm giảm đi 1 cách bất thường ở trong giai đoạn này làm cho chu kỳ kinh nguyệt diễn ra không đều đồng thời đi kèm với đó là khá nhiều triệu chứng khác.

Trong giai đoạn cuối của tiền mãn kinh thì cơ thể hay cụ thể hơn là buồng trứng sẽ càng ngày càng sản xuất ít hormone estrogen hơn khiến cho hàm lượng estrogen sụt giảm mạnh. Thế nhưng người phụ nữ ở trong giai đoạn tiền mãn kinh vẫn hoàn toàn có khả năng mang thai. Giai đoạn tiền mãn kinh có thể sẽ kéo dài trong vòng vài tháng hay thậm chí là trong vài năm.

Giai đoạn mãn kinh sẽ chính thức xuất hiện khi buồng trứng sản xuất ra quá ít lượng hormone estrogen đến mức khiến cho trứng không thể phóng thích được. Điều này đồng nghĩa với việc người phụ nữ ở trong giai đoạn này không thể xuất hiện kinh nguyệt và cũng không có khả năng mang thai.

Giai đoạn mãn kinh có thể tới sớm hơn bình thường nếu như người phụ nữ ở trong một số điều kiện sau:

• Những người phụ nữ khác ở trong gia đình có tiền sử đã từng trải qua giai đoạn tiền mãn kinh sớm
• Hút quá nhiều thuốc lá
• Đã trải qua phẫu thuật cắt bỏ 1 phần hoặc là toàn bộ tử cung
• Đã trải qua những phương pháp điều trị ung thư

Nhìn chung thì mốc thời gian của 2 thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Chính vì vậy việc 1 người xuất hiện những dấu hiệu của mãn kinh quá sớm hay quá muộn thông thường sẽ không liên quan tới những vấn đề sức khỏe quá nghiêm trọng.

Giai đonạ mãn kinh sớm ở trong độ tuổi từ 40 tới 45, ảnh hưởng tới khoảng 5% nữ giới. Giai đoạn mãn kinh sớm ở độ tuổi trước 40 tuổi, có ảnh hưởng tới khoảng 1% nữ giới. Nếu như thời gian của bạn có sự thay đổi đáng kể (trở nên dài hay ngắn hơn hoặc là có sự thay đổi rõ rệt so với lịch trình mãn kinh thông thường của bạn) hay chấm dứt hoàn toàn trong 3 chu kỳ trước 45 tuổi thì hãy đặt lịch hẹn với bác sĩ để được đánh giá. Nếu như bạn đang trải qua giai đoạn mãn kinh sớm thì bạn rất có thể có nguy cơ bị nhiều hậu quả sức khỏe về lâu dài, bao gồm các bệnh như bệnh tim, mất trí nhớ, Parkinson và loãng xương nếu như bạn không sử dụng liệu pháp hormone, hay còn được gọi là liệu pháp thay thế hormone 1 cách hợp lý trong các trường hợp này.

Khi bước vào độ tuổi mãn kinh thì đa số những người phụ nữ đều sẽ nghĩ tới các triệu chứng của thời kỳ này nhiều hơn so với bất kỳ điều gì khác. Những triệu chứng của giai đoạn mãn kinh thường mang tới những cảm giác khó chịu cho người phụ nữ, đặc biệt là các cơn bốc hỏa.

Thời kỳ tiền mãn kinh thường sẽ diễn ra với những triệu chứng nhẹ và có ít biểu hiện. Những triệu chứng của thời kỳ tiền mãn kinh có thể bao gồm:

• Chu kỳ kinh nguyệt diễn ra không đều
• Thời gian cho mỗi chu kỳ dài hoặc ngắn bất thường (Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt)
• Vú mềm đi
• Có biểu hiện ăng cân
• Tóc dễ gãy rụng hơn
• Nhịp tim có dấu hiệu tăng nhẹ
• Thi thoảng bị đau đầu
• Giảm đi ham muốn tình dục
• Thường bị mất tập trung
• Suy giảm trí nhớ
• Đau nhức các cơ
• Nhiễm trùng đường tiết niệu
• Khó thụ thai hơn

Trong khi đó thì khi nồng độ hormone estrogen giảm đến ngưỡng tối thiểu, điều đó sẽ đánh dấu sự bắt đầucủa thời kỳ mãn kinh. Khi thời kỳ mãn kinh xuất hiện, người phụ nữ rất có thể sẽ gặp phải những triệu chứng sau:

• Thường xuyên xuất hiện các cơn bốc hỏa
• Ban đêm đổ nhiều mồ hôi
• Thường xuyên cảm thấy tâm trạng phiền muộn, lo lắng hay cáu kỉnh quá mức
• Mất ngủ
• Mệt mỏi
• Da, niêm mạc trở nên khô, đặc biệt là niêm mạc âm đạo
• Đi tiểu thường xuyên, tiểu đêm hoặc tiểu không kiểm soát.

Thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh cũng có thể sẽ làm tăng nồng độ cholesterol ở trong máu. Đây chính là lý do vì sao phụ nữ ở trong thời kỳ mãn kinh thường có nguy cơ mắc những bệnh liên quan tới tim mạch cao hơn. Để có thể phát hiện sớm cũng như điều chỉnh kịp thời nồng độ cholesterol cần thường phải xuyên kiểm tra mức cholesterol, ít nhất là 1 lần/năm.

Triệu chứng chính của giai đoạn mãn kinh sớm là thời gian chu kỳ kinh nguyệt diễn ra không thường xuyên hoặc là ngừng hoàn toàn mà không có cần bất cứ lý do nào khác (ví dụ như mang thai).

Một số người phụ nữ cũng có thể có những triệu chứng mãn kinh điển hình khác, chẳng hạn như:

• Nóng bừng
• Đổ mồ hôi vào ban đêm
• Âm đạo trở nên và khó chịu trong khi quan hệ tình dục
• Khó ngủ
• Tâm trạng trở nên buồn rầu hoặc là lo lắng
• Giảm đi ham muốn tình dục (libido)
• Suy giảm trí nhớ và sự tập trung

Phụ nữ trải qua giai đoạn mãn kinh sớm cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương và bệnh tim mạch bởi vì sự suy giảm nồng độ hormone estrogen.

Những triệu chứng của giai đoạn mãn kinh thường sẽ mang tới rất nhiều phiền toái cho cuộc sống của người phụ nữ. Những triệu chứng này thường có xu hướng trở nên nặng dần từ thời kỳ tiền mãn kinh cho tới thời kỳ mãn kinh. Có rất nhiều phương pháp được sử dụng để điều trị những triệu chứng của thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh. Liệu pháp hormone (estrogen) có thể được sử dụng để điều trị những triệu chứng của cả giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Các loại thuốc này có tác dụng làm bình thường hóa nồng độ estrogen bên trong cơ thể qua đó làm giảm đi các triệu chứng khó chịu do bị rối loạn nội tiết tố. Trong rất nhiều trường hợp, liệu pháp hormone còn có thể giúp làm giảm đi nguy cơ mắc bện loãng xương ở phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh.

Liệu pháp hormone có thể được sử dụng với rất nhiều dạng, chẳng hạn như:

• Thuốc viên theo đường uống
• Kem
• Gel
• Miếng dán da

Tùy vào tình trạng cụ thể của những triệu chứng mãn kinh mà bác sĩ sẽ kê đơn sao cho phù hợp với từng người. Ngoài liệu pháp hormone thì những loại thuốc mãn kinh khác có thể sẽ gây  hướng tới nhiều mục tiêu hơn. Ví dụ như kem bôi âm đạo có thể giúp làm giảm đi tình trạng khô âm đạo, giảm cảm giác đau trong khi quan hệ, qua đó làm khơi dậy ham muốn tình dục. Thuốc chống trầm cảm có thể giúp cho nữ giới thay đổi tâm trạng theo hướng tích cực. Hoặc là đối với chứng đau nửa đầu thì 1 loại thuốc chống động kinh có tên là gabapentin có thể sẽ là 1 sự lựa chọn tốt.

Việc thay đổi những thói quen sinh hoạt hàng ngày cũng có thể là 1 trong những phương pháp hiệu quả trong việc làm giảm đi những triệu chứng mãn kinh. Tập thể dục thường xuyên vừa có thể giúp cải thiện tâm trạng, vừa có thể duy trì cân nặng hoặc thậm chí là giúp làm giảm đi những cơn bốc hỏa. Lên kế hoạch hoạt động cho mỗi ngày để có thể giúp cải thiện những chứng rối loạn trí nhớ hoặc là hạn chế làm việc trước khi đi ngủ để tránh dẫn tới việc mất ngủ. Dưới đây là một số phương pháp khác mà bạn có thể thử áp dụng để có thể làm giảm những triệu chứng mãn kinh:

• Chia khẩu phần ăn trong ngày ra thành những bữa ăn nhỏ
• Hạn chế dùng những chất kích thích chẳng hạn như rượu, bia và thuốc lá
• Hạn chế dùng caffeine, đặc biệt là vào buổi tối
• Thực hiện một số chế độ ăn dành riêng cho người phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh

Phương pháp điều trị chính cho mãn kinh sớm đó là sử dụng thuốc tránh thai kết hợp hoặc sử dụng liệu pháp thay thế hormone (HRT) để bù đắp lại lượng hormone bị thiếu cho cơ thể của bạn. Nếu như bạn đang mắc một số loại ung thư, ví dụ như ung thư vú, thì bạn có thể không thể tiến hành điều trị nội tiết tố. Những chuyên gia y tế sẽ tư vấn cho bạn về những lựa chọn điều trị khác và cách thay đổi lối sống mà bạn có thể thực hiện để có thể giúp bảo vệ sức khỏe của mình.

Cả 2 thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh đều thuộc giai đoạn mãn kinh và đây chính là những bước đánh dấu cho việc kết thúc quãng thời gian sinh sản của nữ giới. Giai đoạn này thường mang tới một số sự thay đổi cả về tâm lý lẫn  sinh lý, thế nhưng không phải tất cả các sự thay đổi này đều là tiêu cực. Hiện nay có rất nhiều phương pháp đang được sử dụng để điều trị và giúp làm hạn chế đi những triệu chứng của giai đoạn tiền mãn kinh cũng như mãn kinh giúp cho người phụ nữ cảm thấy thoải mái hơn trong cuộc sống.